पर्यायवाची ( Synonyms)

SHARE:

जिन शब्दों के अर्थ में समानता होती है ,उन्हें समानार्थक या पर्यायवाची शब्द कहते है। हिन्दी भाषा में एक शब्द के समान अर्थ वाले कई शब्द हमें मिल जाते है, जैसे - पहाड़ - पर्वत , अचल, भूधर ।


जिन शब्दों के अर्थ में समानता होती है ,उन्हें समानार्थक या पर्यायवाची शब्द कहते है हिन्दी भाषा में एक शब्द के समान अर्थ वाले कई शब्द हमें मिल जाते है, जैसे -
पहाड़ - पर्वत , अचल, भूधर

ये शब्द पर्यायवाची कहलाते हैइन शब्दों के अर्थ में समानता होती है,लेकिन प्रत्येक शब्द की अपनी विशेषता होती हैपर्यायवाची शब्दों का प्रयोग करते हुए विशेष सावधानी बरतनी चाहिएकुछ पर्यायवाची शब्द यहाँ दिए जा रहे है -

अंगूर - द्राक्षा , दाख , इंगुर . 
आम - आम्र ,रसाल ,कामशर . 
अंधकार - तिमिर , अँधेरा , तम।  
आग- अग्नि,अनल,पावक ,दहन,ज्वलन,धूमकेतु,कृशानु
अच्छा - उचित , शोभन , उपयुक्त , शुभ , सौम्य।  
अजेय - अजित , अपराजित , अपराजेय।  
अतिथि - पाहून, आंगतुक , अभ्यागत , मेहमान।  
अनुचर - नौकर , दास , सेवक , परिचारक।  
अनुपम - अनूठा , अनोखा , अपूर्व , निराला , अभूतपूर्व।  
अन्य - पृथक , और , भिन्न ,दूसरा।  
अनाज - शस्य , अन्न , धान्य।  
अभियोग - दोषारोपण ,कसूर ,अपराध ,गलती .
अभिलाषा - कामना ,मनोरथ ,इच्छा ,चाह .
अभिवादन - नमस्ते ,नमस्कार ,प्रणाम ,दंडवत .
अभ्यास - रियाज ,पुनरावृत्ति ,दोहराना .
अमर - अविनाशी ,अक्षर ,अक्षय ,अनश्वर .
अमीर - धनी,संपन्न ,धनवान ,पैसेवाला .
अशोक - ताम्रपल्लव ,हेमपुष्पक ,रक्तपल्लव .
अनंत - असंख्य ,अपरमित ,अगणित .
अज्ञानी - अनभिज्ञ ,अनजान ,मुर्ख ,अबोध .
अगुआ - अग्रणी ,सरदार ,मुखिया ,प्रधान ,नायक .
अधर - रदन,छद,रदपुट,होंठ .
अध्यापक - आचार्य ,शिक्षक ,गुरु ,अवबोधक .
अन्धकार - तम,तिमिर ,ध्वान्त ,अँधियारा .
अनल - धूमकेतु ,पावक ,कृशानु ,अग्नि ,आग .
अघाना - छकना,तृप्त होना ,संतुष्ट होना ,पेट भरना .
अनुरूप - अनुकूल ,संगत,अनुसार ,मुआफिक .
अपकार - अनिष्ट ,अमंगल ,अहित ,अनहित .
आतुर - बेचैन ,अधीर ,उद्गिन्न ,आकुल .
अनोखा - विलक्षण ,अद्भुत ,अनूठा ,विचित्र .
अदृश्य - अंतर्ध्यान ,तिरोहित ,ओझल ,लुप्त .
अकाल - भुखमरी ,कुकाल ,दुष्काल .
अशुद्ध - दूषित ,गन्दा ,अपवित्र .
असभ्य - अभद्र ,अविनीत ,अशिष्ट .
अभिप्राय - आशय ,तात्पर्य ,उद्देश्य ,मंशा .
अनुपम - अतुल ,अपूर्व ,अप्रतिम ,निरुपम .
अधम - नीच ,पतित ,निकृष्ट .
अवज्ञा - तिरस्कार ,अवहेलना ,अवमान ,तौहीन .
अतीत - विगत ,व्यतीत ,गत ,बिता हुआ .
अनिश्चित - भ्रामक ,संदिध ,अनिर्णीत .
अपकीर्ति - अपयश ,बदनामी ,निंदा ,अकीर्ति .
अध्ययन - अनुशीलन ,पारायण,पठनपाठन ,पढ़ना.
अनुरोध - प्रार्थना ,विनती ,याचना ,निवेदन .
अखंड - पूर्ण ,समस्त ,सम्पूर्ण ,अविभक्त ,पूरा .
अपराधी - मुजरिम ,दोषी ,कसूरवार ,सदोश .
अधीन - आश्रित ,माहतात,निर्भर ,पराश्रित ,पराधीन .
अनुचित - नाजायज ,अयुत ,बेजा .
अन्वेषण - अनुसंधान ,गवेषण ,खोज .
अनबन - विवाद ,झगड़ा,तकरार ,बखेड़ा .
अमूल्य - अनमोल ,बहुमूल्य ,मूल्यवान ,बेशकीमती .
अरण्य - विपिन , वन , कानन , कान्तार , जंगल।  
आभूषण - विभूषण , भूषण , गहना , अलंकार।  
आज्ञा - हुक्म , आदेश , निर्देश।
अमृत-सुधा,अमिय,पियूष,सोम,मधु,अमी
असुर-दैत्य,दानव,राक्षस,निशाचर,रजनीचर,दनुज

अश्व - वाजि,घोडा,घोटक,रविपुत्र ,हय,तुरंग .
आम-रसाल,आम्र,सौरभ,मादक,अमृतफल,सहुकार
अंहकार - गर्व,अभिमान,दर्प,मद,घमंड
आँख - लोचन, नयन, नेत्र, चक्षु, दृग, विलोचन, दृष्टि
आकाश - नभ,गगन,अम्बर,व्योम, अनन्त ,आसमान
आनंद - हर्ष,सुख,आमोद,मोद,प्रमोद,उल्लास
आश्रम - कुटी ,विहार,मठ,संघ,अखाडा
आंसू - नेत्रजल,नयनजल,चक्षुजल,अश्रु

इंतकाल - देहांत , निधन , मृत्यु ,अन्तकाल।
इंदु - चाँद , चंद्रमा, चंदा , राकेश।
इंसान - मनुष्य , आदमी , मानव , मानुष।
इन्साफ - न्याय , फैसला , अदल।
इजाजत - स्वीकृति , मंजूरी , अनुमति।
इज्जत - मान , प्रतिष्ठा , आदर , आबरू।
इनाम - पुरस्कार , पारितोषिक , बख्शीश।
इल्जाम - आरोप , लांछन ,दोषारोपण , अभियोग।
इंद्र - देवराज,सुरेन्द्र ,सुरपति ,अमरेश ,देवेन्द्र ,वासव ,सुरराज ,सुरेश . 
इन्द्राणी - इंद्रवधु,शची,पुलोमजा .
ईश्वर- भगवान,परमेश्वर,जगदीश्वर ,विधाता
इच्छा - अभिलाषा,चाह,कामना,लालसा,मनोरथ,आकांक्षा

उन्नति - प्रगति , विकास , उत्कर्ष , अभ्युदय , उत्थान , वृद्धि।  
उत्साह - आवेग , जोश , उमंग।  
उद्यान - बाग़ , कुसुमाकर , वाटिका , उपवन , बगीचा।
ओंठ -ओष्ठ,अधर,होठ
कमल-पद्म,पंकज,नीरज,सरोज,जलज,जलजात ।

कल - सुन्दर , अगला दिन , मशीन , आराम , श्रेष्ठ।  
कपड़ा - चीर , ,पट , वसन , अम्बर , वस्त्र।  
कनक - गेंहू का आटा , स्वर्ण , धतूरा , सोना।  
कृषक - हलवाहा , किसान , कृषिजीवी , खेतिहर।  
कान - श्रवण , श्रुतिपट , कर्ण , श्र्वानेंद्रिय।  
कोमल - नाजुक , नरम , मृदु , सुकुमार , मुलायम।  
कोष - भंडार , ख़जाना , निधि।  
कोयल - वनप्रिय , पिक , कोकिला , काक्पाली , वसंतदूत।  
किरण - मरीचि , कर , अंशु , रश्मि , मयूख।  
किनारा - कगार , कूल , तट , तीर।  
कृपा - प्रसाद,करुणा,दया,अनुग्रह।
खल - अधम , दुर्जन , दुष्ट , कुटिल , नीच।
गाय- गौ,धेनु,सुरभि,भद्रा ,रोहिणी।

गधा - गर्दभ ,खर,धूसर ,शीतलावाहन,चक्रीवान.  
चरण -पद,पग,पाँव, पैर ।
चातक - सारन,मेघजीवन ,पपीहा ,स्वातीभक्त . 
कंगन - कड़ा, चूडा , वलय , कंकड़ . 
करघनी - कमरबंद ,किंकिणी, तगड़ी . 
काजल - काज़र , कज्जल , अंजन ,सुरमा .
किताब -पोथी ,ग्रन्थ ,पुस्तक ।
कपड़ा -चीर,वसन, पट ,वस्त्र ,अम्बर ,परिधान ।

कामदेव - मन्मथ ,मनोज,काम,मार ,कंदर्प,अनंग ,मनसिज ,रतिनाथ ,मीनकेतू.
कुबेर - किन्नरपति , किन्नरनरेश ,यक्षराज ,धनाधिप ,धनराज ,धनेश .
किरण -ज्योति, प्रभा,रश्मि, दीप्ति, मरीचि ।
किसान - कृषक ,भूमिपुत्र ,हलधर ,खेतिहर ,अन्नदाता
कृष्ण - राधापति ,घनश्याम ,वासुदेव , माधव, मोहन ,केशव ,गोविन्द ,गिरधारी ।
कान - कर्ण ,श्रुति ,श्रुतिपटल ।

कल्पवृक्ष - कल्पतरु ,देवतरु,कल्पलता ,देववृक्ष ,पारिजात .
गंगा - देवनदी ,मंदाकनी,भगीरथी ,विश्नुपगा, देवपगा ,ध्रुवनंदा ।
गणेश - गजानन , गौरीनंदन , गणपति , गणनायक , शंकरसुवन ,लम्बोदर ,महाकाय।

कोयल - कोकिला , पिक , काकपाली, बसंतदूत । 
क्रोध - रोष , कोप , अमर्ष , कोह , प्रतिघात ।
गज - हाथी , हस्ती , मतंग , कूम्भा, मदकल ।
गुरु - शिक्षक , बड़ा , भारी , वृहस्पति . 
ग्रीष्म - ताप , घाम , निदाघ , गर्मी .
गृह - घर , सदन , गेह ,भवन, धाम , निकेतन ,निवास ।

घटना - हादसा , वारदात , वाकया.
घन - मेघ , बादल, घटा , अम्बुद , अम्बुधर .
घपला - गड़बड़ी ,गोलमाल , घोटाला .
घमंड - दंभ , दर्प , गर्व , गरूर , अभिमान .
घर - गृह , धाम , गेह,बसेरा .
घुड़सवार - अश्वारोही , तुरंगी ,तुरंगारूढ़.
घुमक्कड़ - भ्रमणशील ,पर्यटक , यायावर .
घूस - घूस, रिश्वत ,उत्कोच .
घोड़ा - तुरंग , हय , घोट ,घोटक,अश्व .
चंद्रमा - चन्द्र , शशि , हिमकर , राकेश , रजनीश , निशानाथ , सोम , मयंक , सारंग , सुधाकर , कलानिधि ।
चतुर - चालाक , कुशल , पटु , नागर , दक्ष ,प्रवीण .
छंटनी - कटौती , छंटाई , काट - छाँट.
छटा - शोभा , छवि , सुन्दरता ,खूबसूरती .
छल - दगा , ठगी , फरेब , छलावा .
छाछ - माहि , माठा, लस्सी , छाछी.
छाती - सीना , वक्ष , उर .
छुटकारा - मुक्ति , रिहाई ,निजात .
जल - वारि , नीर , तीय ,अम्बु , उदक , पानी ,जीवन , पय, पेय ।
जहाज - पोत , जलयान .
जंगल - विपिन , कानन , वन, अरण्य, गहन ।

जमुना - सूर्यसुता ,कृष्णा, अर्कजा ,रवितनया ,कालिंदी . 
जीभ - रसना ,वाणी ,गिरा ,रसज्ञा. 
झंडा - फरहरा , ध्वज , पताका , निशान . 
झरना - प्रताप , उत्स , निर्झर , सोता , श्रोत .
झूठ - असत्य , मिथ्या, मृषा, अनृत ।

तन -  काया , तनु ,  शरीर , देह , कलेवर . 
तरु - विटप, पादप , पेड़ ,द्रुम, वृक्ष . 
तात - परम , प्यारा , पूज्य , पिता .
तालाब - सरोवर , जलाशय , सर, पुष्कर , पोखरा, जलवान , सरसी ।

तलवार - असि,करवाल ,कृपाण,खडग ,शायक,चंद्रहास . 
तीर - वाण,सर ,नाराच ,विहंग शिलिमुख . 
तोता - सुग्गा ,शुक ,सुआ,कीर ,दाड़िमप्रिय .
दास- सेवक , नौकर , चाकर , परिचारक , अनुचर ।
दरिद्र - निर्धन , गरीब , रंक , कंगाल , दीन। 

दिन - दिवस, याम , दिवा, वार, प्रमान।
दुःख - पीड़ा ,कष्ट , व्यथा , वेदना , संताप , शोक , खेद , पीर, लेश ।
दूध - दुग्ध , क्षीर , पय ।
दुष्ट- पापी , नीच , दुर्जन , अधम , खल , पामर ।
दर्पण - शीशा , आरसी , आईना , मुकुर ।

दांत - दन्त ,दसन ,रद .
दुर्गा - चंडिका , भवानी , कुमारी , कल्याणी , महागौरी , कालिका , शिवा ।
देवता - सुर, देव, अमर , वसु
, आदित्य , लेख ।

धनुष - धनुही ,धनु ,सारंग ,चाप ,शरासन .
धन - दौलत , संपत्ति , सम्पदा, वित्त ।
धरती - पृथ्वी , भू, भूमि , धरणी, वसुंधरा , अचला , मही, रत्नवती , रत्नगर्भा ।



ध्वनि - स्वर ,आवाज ,आहट .
नदी - सरिता , तटीना , सरि, सारंग , जयमाला ।
नया - नूतन , नव, नवीन , नव्य।

नरक - यमलोक ,यमालय ,दुर्गति ,कुम्भीपाक . 
नित्य - सदा ,सर्वदा ,सतत ,निरंतर . 
निरादर - अपमान ,उपेक्षा ,अवहेलना ,तिरस्कार ,अवज्ञा . 
नाव - नौका ,बेडा , तरणी,जलयान ,जलवाहन. 
पवन - वायु , हवा, समीर , वात , मारुत , अनिल, पवमान ।
पहाड़ - पर्वत , गिरी , अचल , नग, भूधर , महीधर ।
पक्षी - खग, चिडिया , गगनचर , पखेरू , विहंग , नभचर ।

पानी - जल ,नीर ,वारि ,सलिल ,अंबु. 
पार्वती - उमा,गिरिजा ,गौरी ,शिवा ,भवानी ,अम्बिका .
पति - स्वामी , प्राणाधार , प्राणप्रिय, प्राणेश, आर्यपुत्र।
पत्नी - गृहणी , बहु , वनिता , दारा, जोरू ,वामांगिनी ।
पुत्र - बेटा , आत्मज, वत्स , तनुज , तनय, नंदन ।
पुत्री - बेटी, आत्मजा , तनूजा, सुता , तनया ।
पुष्प - फूल , सुमन , कुसुम , मंजरी , प्रसून ।

फल - मीजान,बीजकोश,पुष्पाण्ड,प्रभुभोज,सस्य,रसाबाद, फर,पुष्पज.
पृथ्वी - धरती ,धरा ,भू ,भूमि ,जमीन,वसुंधरा ,धरणी . 
प्रतीक - संकेत , निशानी ,लक्षण.
प्रधान - मुख्य , प्रमुख , वरिष्ठ.
प्रयत्न - चेष्टा , प्रयास ,कोशिश ,उद्दम.
प्रसिद्ध - मशहूर ,विख्यात ,बहुचर्चित.
प्राण - जान ,जीव.
फूल - सुमन ,कुसुम ,पुष्प.
फ़ौरन - तत्काल , तुरंत ,तत्क्षण.
बचपन - बाल्यपन ,लड़कपन ,छुटपन.
बल - ताकत ,शक्ति , सत्व , जोर .
बाधा - विघ्न , रुकावट , रोड़ा ,
बाण - तीर , शर, विहंग , शलाका .
ब्राह्मण - द्विज , विप्र , भूदेव .
बुद्धिमत्ता - बुद्धिमानी , होशियारी , चतुरता , अक्लमंदी .
भाग्य - किस्मत , तकदीर , प्रारब्ध ,नसीब .
भाषण - वक्तव्य , व्याख्यान ,उपदेश
भ्रमर - अलि, मधुप , मधुकर , भृंग ,भौरा
मदद - सहयोग , सहायता , योगदान
मन - अन्तकरण ,चित्त , दिल , मानस
मनोवृति - आचरण वृति , प्रवृति , मानसिकता
मित्र - सखा , सहचर , साथी ,दोस्त
मूल्य - मोल , कीमत , कदर ,लागत ,दाम ,दर .
मृत्यु - मौत , देहांत ,निधन ,अंत ,स्वर्गवास.
मोक्ष - मुक्ति , निर्वाण , कैवल्य ,परम्पद .
मछली - मीन ,मतस्य ,झष ,जलचरी .
मरू - रेगिस्तान, मरुस्थल, ऊसर.
मर्मज्ञ - मर्मवेदी , मर्मविद, तत्वज्ञ.
मर्यादा - आचार, सीमा , रीति रेखा , सदाचार.
महत्व - बड़प्पन, बड़ाई, गुरुता , महिमा ,महत्ता .
मोर - मयूर , केकी ,शिखी ,कलापी.
बलराम - हलधर ,बलवीर ,बलभद्र ,श्यामबंधू .
बट्टा - घाटा ,हानि ,टोटा ,नुकसान.
बलिदान - क़ुरबानी ,आत्मोत्सर्ग ,जीवनदान .
बर्बर - असभ्य ,जंगली ,अशिष्ट .
बहेलिया - अहेरी ,शिकारी ,व्याध .
बंजर - ऊसर,परती,अनुपजाऊ ,अनुर्वर .
बराबरी - समान ,सदृश्य ,तुल्य.
बड़प्पन - बड़ाई, महत्व ,गरिमा .
बिगाड़ - विकार ,विद्रोह ,खराबी .
बगावत - विप्लव ,विद्रोह ,ग़दर .
बहादुर - वीर ,सुरमा ,शूर ,मर्द .
बिछोह - वियोग ,जुदाई ,विप्रलभ.
बियावान - निर्जन ,सूनसान ,वीरान .
बेजोड़ - अनुपम ,अद्वितीय,अतुल .
बकरी - छेरी , छागी ,अजा .
बादल - मेघ, घन , जलधर , जलद, वारिद, नीरद , सारंग ।
बालू - रेत , बालुका , सैकत ।
बन्दर - वानर , कपि, कपीश, हरि।

बिजली - घनप्रिया , इन्द्र्वज्र, चपला , दामिनी , ताडित, विद्युत ।
ब्रह्मा - अज ,विधि ,विधाता ,प्रजापति ,निर्माता ,धाता ,चतुरानन ,प्रजाधिप . 
बाण - तीर ,शर ,सायक ,शिलीमुख .
विष - जहर , हलाहल , गरल , कालकूट ।
वृक्ष - पेड़ , पादप , विटप , तरु , गाछ ।
विष्णु - नारायण , दामोदर , पीताम्बर , चक्रपाणी ।

भाँग - विजया, भंग ,शिवा , चपला .
भय - डर,त्रास,भीति,खौफ .
भगिनी - दीदी ,जीजी ,बहिन .
भंग - नाश,ध्वंस ,क्षय ,विनाश .
भारती - सरस्वती ,शारदा ,विद्या देवी .
भाव - आशय ,अभिप्राय ,तात्पर्य ,अर्थ .
भाई - अग्रज ,अनुज ,सहोदर ,तात ,भैया ,बन्धु.
भाल - ललाट ,मस्तक ,माथा ,कपाल.
भरोसा - सहारा ,अवलम्ब ,आश्रय .
भास्कर - चमकीला ,प्रकाशवान ,आभामय.
भुगतान - भरपाई ,अदायगी .
भोला - सीधा ,सरल ,निश्चल .
भुवन - जगत ,संसार ,विश्व ,दुनिया .
भूखा - बुभुक्षित ,क्षुधातुर,क्षुधालु.
भूषण - जेवर , गहना, आभूषण , अलंकार ।
भौरा - भ्रमण ,भँवरा,भृंग ,मिलिंद ,सारंग ,मधुप . 
माला - कंठहार , हार , तस्बीह .
महेश - महादेव ,नीलकंठ ,चंद्रशेखर ,गंगाधर ,रूद्र ,शिव ,विश्वनाथ .
मनुष्य - आदमी , नर, मानव, मानुष , मनुज ।
मदिरा- शराब , हाला, आसव, मधु, मद।
मोर- केक , कलापी, नीलकंठ , नर्तकप्रिय ।
मधु - शहद , रसा, शहद, कुसुमासव ।
मृग - हिरण, सारंग , कृष्णसार।
मछली - मीन , मत्स्य , जलजीवन , शफरी , मकर ।

मूर्ख - गँवार,अल्पमति ,अज्ञानी ,अपढ़ ,जड़ . 
मृत्यु - देहांत ,मौत , अंत ,स्वर्गवास ,मरण . 
मोक्ष - मुक्ति ,परधाम ,निर्वाण , परमपद ,अपवर्ग . 
यमराज - धर्मराज ,यम ,अन्तक ,सूर्यपुत्र, दंडधर .
यंत्र - मशीन , कल , उपकरण ,औजार .
यंत्रणा - क्लेश , यातना , वेदना , पीड़ा , दुःख .
यकायक - अचानक , एकाएक , सहसा .
यज्ञ - याग , मख , हवन , होम , अनुष्ठान .
यति - सन्यासी , तपस्वी , तापस , विराम .
यत्न - कोशिश ,प्रयत्न , प्रयास ,उपचार .
यथार्थ - ठीक , उचित , सत्य , असली , सही .
यथेष्ट - अभीष्ट , इच्छानुसार , मनमाना .
यमुना - सुर्यसुता, सूर्य तनया , स्वसा ,कृष्णा , हंससुता .
यश - ख्याति , शोहरत , नेकनामी , कीर्ति , नाम .
यशोदा - नंदरानी , यशोमती , महरि .
याचना - प्रार्थना पत्र , आवेदन पत्र, अभ्यर्थनापत्र .
यात्रा - सफ़र , देशाटन , सैर , भ्रमण .
याद - स्मरण ,स्मृति , सुधि .
यान - वाहन , सवारी , विमान .
युक्ति - उपाय , ढंग , प्रवीणता , चतुराई .
युद्ध - रण ,जंग , समर , समाघात .
युवक - युवा , तरुण , जवान , नौजवान .
युवती - तरुणी , बाला , कुमारी , रमणी .
योग - मेल , मिलाप , संयोग , संपर्क , तपस्या .
योग्य - सक्षम , कुशल , समर्थ , उपयुक्त .
योजना - परिकल्पना , रुपरेखा , कार्यसाधन .
यौवन - युवावस्था , जवानी , जोबन , तारुण्य .
रंक - गरीब ,दरिद्र , कंगाल ,निर्धन .
रंगीला - रसिया ,रसिक ,छैला ,मौजी .
रक्त - रुधिर , लहू ,खून , रक्तिम .
रक्षा - संरक्षण , सुरक्षा , प्रतिरक्षा , बचाव .
रजनी - रात , रात्रि , निशा , यामिनी .
रण - लड़ाई , युध्य , संग्राम , समर , जंग .
रत - अनुरक्त , आसक्त , लिप्त ,निमग्न .
रत्ती - जरा सा , थोड़ा सा ,रत्तीभर .
रत्नाकर - समुन्द्र ,सागर , पारावार , वारिध .
रमण - स्त्री प्रसंग , मैथुन . सम्भोग , रतिविलास .
रम्य - सुन्दर , मनोरम , आकर्षक .
रस - जूस , रस , शोरबा ,अनुराग ,उमंग .
राका - पूर्णमासी , पूर्णिमा , पूनम , पूनो .
राक्षस - निशाचर , निशिचर ,मनुजाद , दैत्य ,दानव .
राजा - महिपाल , भूपाल , नरेश , पार्थ , सम्राट .
राधा - राधिका , हरिप्रिया , ब्रजरानी , वृषभानुजा .
रानी - स्वामिनी , मालकिन , बेगम , राजपत्नी .
राय - मत , सम्मति , सलाह , धारणा , विचारणा .
रूचि - चाह , इच्छा , अभिलाषा , कामना , पसंद .
रोग - व्याधि , बीमारी , मर्ज़ , रुग्णता .
रोज़गार - कारोबार , पेशा , जीविका , काम , व्यापार .
रोटी - चपाती , फुलकी , फुल्का .
रोम - बाल , लोम , रोयाँ .
रात - रात्रि, रैन , रजनी , निशा , यामिनी , तमी, निशि , यामा।
राजा - नृप, भूप, भूपाल , नरेश , महीपति , अवनीपति ।

लंका - लंकपुरी , रावणपूरी , सिंहलद्वीप , स्वर्णपुरी .
लंगडा - अपाहिज , अपांग , पंगु , लुंज , लूका .
लग्न - संयुक्त ,संलग्न ,सम्बद्ध ,संयुक्त .
लज्जा - शर्म ,हया ,लाज ,व्रीडा.
लालसा - तृष्णा ,अभिलाषा ,लिप्सा ,लालच .
लुटेरा - डकैत ,डाकू ,बटमार ,अपहर्ता .
लोलुप - लालची ,लोभी ,तृष्णालु.
लगातार - सतत ,निरंतर ,अनवरत .
लड़ाई - झगड़ा, खटपट ,अनबन ,युद्ध ,रण, जंग .
लता - बेल ,वल्लरी ,लतिका ,प्रतान ,वीरुध .
लकुटिया - छड़ी , डंडा , लकुटी , लाठी ,सोटा .
लक्ष्मण - अनंत , शेषावतार , सौमित्र ,रामानुज , अहिश .
लगाम - रास , बागडोर , बाग़ , कुशा , मुखरी .
लहर - तरंग ,मौज , उर्मि, हिलकोर.
लाभ - मुनाफा , फायदा , नफा , बचत , बरकत .
लाम - सेना , फौज , आर्मी , बिग्रेड .
लुब्धक - बहेलिया , आखेटक , शिकारी , अहेरी ,व्याध .
लोहा - लौह , इस्पात , फौलाद , अयस ,रुक्म .
लक्ष्मी - कमला , पद्मा , रमा, हरिप्रिया , श्री , इंदिरा ।
विवाह - शादी ,गठबंधन ,परिणय ,व्याह ,पाणिग्रहण . 
समूह - गण,झुण्ड ,संघ ,वृन्द ,समुदाय . 
वायु - पवन ,अनिल ,समीर, हवा ,वात . 
वस्त्र - कपडा , वसन ,अम्बर ,परिधान ,पट . 
विष - जहर ,हलाहल ,माहुर ,गरल ,कालकूट .
साँप - सर्प , नाग , विषधर , उरग , पवनासन।
शिव - भोलेनाथ ,शम्भू, त्रिलोचन , महादेव, नीलकंठ , शंकर।

सीताफल - काशीफल ,कुम्हड़ा ,पेठा.
सूर्य - रवि , सूरज , दिनकर, प्रभाकर, आदीत्य, भास्कर , दिवाकर।
संसार- जग, विश्व , जगत , लोक , दुनिया ।
शरीर - देह , तनु , काया , कलेवर , अंग , गात ।
सोना - स्वर्ण , कंचन, कनक , हेम , कुंदन ।

स्त्री - अबला ,नारी ,महिला ,रमणी ,दारा,कान्ता.
सिंह - केशरी, शेर, महावीर, नाहर, सारंग , मृगराज ।

सेना - वाहिनी ,कटक ,चमू .
समुद्र - सागर, पयोधि, उदधि , पारावार, नदीश ,जलधि ।

हनुमान - महावीर ,पवनसुत ,रामदूत ,मारुती ,कपीश ,बजरंगबली . 
हर्ष - आनंद ,प्रसन्नता ,प्रमोद ,सुख ,आमोद . 
हाथी - गज ,सिंघु ,हस्ती ,नाग ,मतंग,गजेन्द्र .
शत्रु - रिपु , दुश्मन , अमित्र , वैरी ।
हिमालय - हिमगिरी , हिमाचल , गिरिराज , पर्वतराज , नगेश।
ह्रदय - छाती , वक्ष , वक्षस्थल , हिय , उर ।

हंस - मराल , सारंग ,राजहंस ,धवलपक्ष
हक़ - अधिकार , दावा ,कब्ज़ा ,प्रभुत्व .
हत - आहत , घायल ,हताहत .
हलफ़ - कसम , सौगंध , शपथ
हाकिम - शासक , शासनकर्ता ,प्रशासनकर्ता .
हाटक - सोना , कंचन , कुंदन , हेम ,कनक .
हाला - शराब , दारु , सुरा , मय.
हिज्र - वियोग , विरह , जुदाई ,विछोह .
हिब्बा - दान , खैरात , जकात .
हिमकूट - जाड़ा ,सर्दी ,शीतकाल .
हिमारि - आग , अग्नि , अनल ,पावक .
हिरास - भय , डर , दहशत ,खौफ .
हूँस - पीड़ा , दर्द , टीस, कसक .
हेमकार - सुनार , स्वर्णकार , सोनार ,जौहरी .
हेमतरु - धतूरा ,कंटकफल , कनक ,मंदार .
हेमरागिनी - हरिता , हल्दी , कावेरी , भद्रा .
हेमल - छिपकली ,पल्ली , बिस्तुइया .
हेमा - भू , भूमि , धरा , धरती ,वसुधा ,वसुंधरा ,पृथ्वी .
हेरंब - गणेश , गणपति , एकदंत , गणनायक .
हैदर - शेर , सिंह , केसरी , केहरी , वनराज .
होड़ - प्रतियोगिता , स्पर्धा , मुकाबला ,प्रतिद्वंदिता . 

COMMENTS

Leave a Reply: 388
  1. बहुत बडिया है आपका प्रयास कई णाये शब्द मिले हैं आभार्

    जवाब देंहटाएं
    उत्तर
    1. इस टिप्पणी को एक ब्लॉग व्यवस्थापक द्वारा हटा दिया गया है.

      हटाएं
  2. SALAAM HAI AAPKE IS PRAYAAS PAR ...... HINDI KI ASLI SEVA AAP KAR RAHE HAIN .......

    जवाब देंहटाएं
    उत्तर
    1. बेनामीमई 26, 2012 11:15 pm

      akash ka parychi

      हटाएं
    2. बेनामीमई 26, 2012 11:15 pm

      akash ka parychi

      हटाएं
    3. इस टिप्पणी को एक ब्लॉग व्यवस्थापक द्वारा हटा दिया गया है.

      हटाएं
  3. बहुत सुंदर कार्य कर रहे हैं आप। बधाई।
    -Zakir Ali ‘Rajnish’
    { Secretary-TSALIIM & SBAI }

    जवाब देंहटाएं
  4. Well collection.. Ydi eske saath aapne ydi inki Janm or punya thithiyo ka lekhajokha diya hota to jyada accha hot.Ek calendra bhi banaya jaa sakta hai..Try kre...Ydi possible hua to mujhe batana...Thnx

    जवाब देंहटाएं
  5. Down load nahee, ye to sangrah me rahne walee kitab/mahan kalakrutee hai!

    http://shamasansmaran.blogspot.com

    जवाब देंहटाएं
  6. Kripya kisaan shabd ke paanch paryayavachi shabd bata dijiye.

    जवाब देंहटाएं
  7. @ किसान : कृषक ,भूमिपुत्र ,हलधर ,खेतिहर ,अन्नदाता ।

    जवाब देंहटाएं
  8. kya avadhi bhasha ka koi shabdkosh hain

    जवाब देंहटाएं
  9. आपकी जितनी सराहना की जाए कम है. कभी समय मिले तो मुहावरे और लोकोक्तिया के बारे में भी सोचे.

    हरियश राय

    जवाब देंहटाएं
  10. kripaya, Sitare means Tara ka Paryayvachi batane ka kast karein.

    जवाब देंहटाएं
  11. @ प्रिय मित्र , हिंदी कुन्ज में किसी तरह के प्रश्न के लिए आप निम्नलिखित पते पर ईमेल कर दें , आपके सवाल का उत्तर दे दिया जाएगा :- info@hindikunj.com

    जवाब देंहटाएं
  12. aapka yah prayas bahut sarahniya hai...

    जवाब देंहटाएं
  13. its a bakwas boring subject but
    suprised to see good synonyms

    जवाब देंहटाएं
  14. very good...
    nice collection
    :)

    by:- angel

    जवाब देंहटाएं
  15. apka yah pryas bahut acha hai bahut sari jankari mili krupya aor shabd jodiy.

    जवाब देंहटाएं
  16. bahut khub......................................

    जवाब देंहटाएं
  17. bhaut dhanyavadh.....aapke vajah se meri pariyojana karya pura hua.....phir se bhaut dhanyavadh......!! :)

    जवाब देंहटाएं
  18. Bahut-bahut dhanyvad aap esa hi bhejate rahna is prakar naya kuch sikane ko miljata hai

    Thank you
    veari mach

    जवाब देंहटाएं
  19. बहूत-बहूत बधाई ! आप हिंदी को लेकर जो कार्य कर रहे निश्चित ही काफी सराहनीय है.धन्यवाद !

    जवाब देंहटाएं
  20. kafan ka Hindi Artha batayen
    aur sringar ka vilom shabd batayen
    shukriya...

    जवाब देंहटाएं
  21. bahut bahu dhanyabad.paryayavachi shabd kis-kis jagah prayog kiye jate hain?batane ki kripa karen.jaise.pani ka neer bhi hota hai to neer ka prayog kab tatha kis arth main karna chahiye?

    जवाब देंहटाएं
  22. aap ki madadse hum apne bachchon ko hindi pada pa rare hain thank

    जवाब देंहटाएं
  23. अनिरूद्धअगस्त 28, 2011 11:15 pm

    कृपया नगर शब्द के तीन पर्यायवाची बताने की कृपा करें.आपका आभारी रहूँगा

    जवाब देंहटाएं
  24. bahut hi kabile tarif hai aapki site........
    shiksha ke kshetra me sahi kadam....

    जवाब देंहटाएं
  25. हिंदी सीखने के लिए बहुत ही अच्छी साईट है

    जवाब देंहटाएं
  26. Hello
    mein aap se sanyog se & kadachit ko hindi mein kya kehte hain
    puchna chati hoon.

    जवाब देंहटाएं
  27. kadachit & sanyog se ke synonym pata lagana chahti hoon.

    जवाब देंहटाएं
  28. बहुत -बढ़िया ,प्रसंसनीय प्रयास हार्दिक बधाई ...............

    जवाब देंहटाएं
  29. very nice padkar accha laga thanku

    जवाब देंहटाएं
  30. सर्प - भूजंग

    जवाब देंहटाएं
  31. ya sabadkosh bhout hi sahi very nice

    जवाब देंहटाएं
  32. please tell me the paryayvachi shabd of pran, patthar, pahari. i will be very thanks full to u.

    जवाब देंहटाएं
  33. ji apa mujae pariya shbad (official wrds ) ka information daeni chahiyae coz .. i ve for my xams wil kindly reply me with those things as soon as possible (within 2 days today else tommoroe coz my xams r beganing on friday plsssssss do reply

    जवाब देंहटाएं
  34. Its really very good and helpful for parent like me to teach a child.. thanks a lot.

    जवाब देंहटाएं
  35. KUSHDEV KA PRAYAYWACHI KA AARTH BATANE KA KASHT KAREN



    VIAKASH DHAMA

    जवाब देंहटाएं
  36. yahan par sabhi words k liye synonyms milte hain aapki kosish se ye sab possible hua hai

    जवाब देंहटाएं
  37. Kripya koi mujhe virta ka paryaywachi sbd or ang rkhe ka arth btayega?

    जवाब देंहटाएं
  38. bahout acha prayas hai....parul gupta

    जवाब देंहटाएं
  39. kripya "atithi" evam "saraswati" ke paryayvachi batayein

    जवाब देंहटाएं
  40. kripya bachhe ke rone (kilkaree) ke pryaywachi batane ka kast karen.

    जवाब देंहटाएं
  41. please bahurniyam ke paryayvachi bata dijiye

    जवाब देंहटाएं
  42. please bahurniyam ka paryayvachi bata dijye

    जवाब देंहटाएं
  43. Dushyant Sharma.Sahpau Hathrasअगस्त 20, 2012 9:13 am

    HINDI KI SANJEEVANI HAI.

    जवाब देंहटाएं
  44. lash shbad ka paryavachi batane ka kast karen.

    जवाब देंहटाएं
  45. दोस्तो हिन्दी हमारी म्रात भाषा हैँ ।

    जवाब देंहटाएं
  46. ek sujhav hai varnon ke anusar prtyek shabd ka paryayvachi shabd likhen.
    Dhanyvad
    charmmakripa@gmail.com

    जवाब देंहटाएं
  47. absolutely brilliant attempt byu u thanks

    जवाब देंहटाएं
  48. BAHUT ACHCHHA PRAYAS HE YE hindi ka samman bachaye rakhne v badhane me asi site jaruri he

    जवाब देंहटाएं
  49. RITUL DHOTE: APKE PARYAVACHI SHABD KAFI ACHHE HAI, MERE EXAM ME KAFI MADAD MILI HAI

    जवाब देंहटाएं
  50. kripya vihasit ke paryayvaachi bataayen

    जवाब देंहटाएं
  51. hindi me garal maral ye shabd kyaa hain batayen ??

    जवाब देंहटाएं
  52. Can u please tell paryayvachi for "Prakriti" (Nature in English) thanks in advance................

    जवाब देंहटाएं
  53. इस टिप्पणी को एक ब्लॉग व्यवस्थापक द्वारा हटा दिया गया है.

    जवाब देंहटाएं
  54. इस टिप्पणी को एक ब्लॉग व्यवस्थापक द्वारा हटा दिया गया है.

    जवाब देंहटाएं
  55. इस टिप्पणी को एक ब्लॉग व्यवस्थापक द्वारा हटा दिया गया है.

    जवाब देंहटाएं
  56. इस टिप्पणी को एक ब्लॉग व्यवस्थापक द्वारा हटा दिया गया है.

    जवाब देंहटाएं
  57. इस टिप्पणी को एक ब्लॉग व्यवस्थापक द्वारा हटा दिया गया है.

    जवाब देंहटाएं
  58. इस टिप्पणी को एक ब्लॉग व्यवस्थापक द्वारा हटा दिया गया है.

    जवाब देंहटाएं
  59. इस टिप्पणी को एक ब्लॉग व्यवस्थापक द्वारा हटा दिया गया है.

    जवाब देंहटाएं
  60. Asha Mishra

    Hindi rastra bhasha hai hame bolne ana hi chahiye

    जवाब देंहटाएं
  61. sir hum bahut se sabdo ke paryayvachi jan na chahte he kese

    जवाब देंहटाएं
  62. pita ka samanarthak kya hogo

    जवाब देंहटाएं
  63. Sushil kumar
    aapka prayas hindi bhasiya k liye navjyoti hi hai.
    Aapko koti koti dhanyabad...

    जवाब देंहटाएं
  64. Sushil kumar
    aapka prayas hindi bhasiya k liye navjyoti hi hai.
    Aapko koti koti dhanyabad...

    जवाब देंहटाएं
  65. Please give the paryaywachi word of "PHAL"

    जवाब देंहटाएं
  66. mere name avinesh kumar hai app humko bhi paryaywachi word send kar do

    sharma.shally2@gmail.com

    +919805633937(avinesh)himachal pradesh

    जवाब देंहटाएं
  67. ज़िन्दगी शब्द के पर्यायवाची शब्द क्या-क्या होंगे?

    जवाब देंहटाएं
  68. Cool! These words really helped me for my Hindi assignment!

    जवाब देंहटाएं
  69. बेनामीमई 02, 2013 7:52 pm

    ye jo apne etnii achi tarh likha he woh bahut he sahayak hai

    जवाब देंहटाएं
  70. बेनामीमई 07, 2013 12:43 pm

    kya khub lagti ho badi sunder dikhti ho

    जवाब देंहटाएं
  71. बेनामीमई 31, 2013 5:05 pm

    Chiknai ka parysvachee

    जवाब देंहटाएं
  72. बेनामीमई 31, 2013 5:18 pm

    Rivaj, ritirivaj jese paryayvachee shabd

    जवाब देंहटाएं
  73. बेनामीमई 31, 2013 5:19 pm

    Rivaj, ritirivaj jese paryayvachee shabd

    जवाब देंहटाएं
  74. aapki koshish bahut srahniya hai

    जवाब देंहटाएं
  75. main aapse baat karna chata hun! kripa jaldi kijiye ga

    जवाब देंहटाएं
  76. Dear Sir,

    Please tell me paryayvachi of sahad............

    जवाब देंहटाएं
  77. बेनामीजून 28, 2013 12:09 pm

    Thank a lot to make such a collection. Its helps so much to so many people.

    जवाब देंहटाएं
  78. बेनामीजून 29, 2013 9:26 pm

    Ghutna word ka synonyms kya hai.

    जवाब देंहटाएं
  79. TARANI KISKA PRAYVACHI HAI, 1- SURYA 2- NAM, 3-YUATI 4-NADI

    जवाब देंहटाएं
  80. achha he
    sarch obtion hota to our bi achha hota

    जवाब देंहटाएं
  81. good bahut achha pyas kuchh shabd aur jode...
    PATTA shabd ka paryaywachi nhi mia khair good.......

    जवाब देंहटाएं
  82. goog prayas bahut achha par PATTA shabd ka paryaywachi nahi mila........
    kripya bataye

    जवाब देंहटाएं
  83. Thank you, very much, this is really helpful for non-Hindi speaking lot like us.

    जवाब देंहटाएं
  84. Thankyou hindikunj for such a vast number of examples of synonyms

    जवाब देंहटाएं
  85. jeevan ka paryayvachi kya hoga...?

    जवाब देंहटाएं
  86. kripya irshya and daant k 6 paryaywachi shabd btaye.

    जवाब देंहटाएं
  87. phal(fruit) ke priyaybachi bata do please

    जवाब देंहटाएं
  88. i iove my india and i love hindi i think pandit and vaman are two paryayvachi of brahman

    जवाब देंहटाएं
  89. Kripa karke ayojan. Aur utsah ka pryavachi sabd bataye bahut kripa hogi

    जवाब देंहटाएं
  90. sunder,sham iis shabd ka parivachi shabdh bataye..plz.

    जवाब देंहटाएं
  91. please write few special matter for UPPSC ( REVIEW OFFICER - HINDI,ONE WORD SUBSTITUTION , TADFAV-TATSAM , ADJECTIVE ,SYNONYMOUS)

    जवाब देंहटाएं
  92. Bahut hi gyanvardhak ssochi hai..ek ke anek shabd ...vaise hindi kunj hamesha prernatmak pahulon se bharporr hoti hai. Bahut bahut badhai

    जवाब देंहटाएं
  93. सत्य कथन ...पर्यायवाची समानार्थक हैं परन्तु आवश्यक नहें वे समानधर्मा हों, वे स्थानापन्न नहीं ...

    जवाब देंहटाएं
  94. आपका कार्य प्रशंसनीय है। कृपया फल शब्द का पर्याय बताइए।

    जवाब देंहटाएं
  95. अति सुंदर संगृह हे,बहुत धन्यवाद।

    जवाब देंहटाएं
  96. Kripya phal (fruit) ka prayayvachi batanye

    जवाब देंहटाएं
  97. ITS TOO GOOD.
    BUT IT WOULD BE BETTER IF WE CAN SEARCH OUR OWN WORDS

    जवाब देंहटाएं
  98. rishi maharshi ka paryayavachi shabd kya hoga aur yahbjankari kab tak mil sakgi !

    जवाब देंहटाएं
  99. prayaywachi shabdo se koi kavita likhna ............

    जवाब देंहटाएं
  100. dhinadya shabd ka synonym batayen please....!!!!!!!!!!!

    जवाब देंहटाएं
  101. dhinaadya shabd ka synonyms bataye

    जवाब देंहटाएं
  102. pashchattap ka paryayvachi kya hai?

    जवाब देंहटाएं
  103. आपके द्वारा किया गया प्रयास निश्चित ही सराहना योग्य है ही किंतु इसे यदि हम जैसे लोग प्रिंट ले कर उपयोग नहीं कर पा रहें हैं.

    जवाब देंहटाएं
  104. आपके प्रयास मेरी मातृभाषा की सेवा है जिसके लिए आपका अनेक नेक धन्यवाद

    जवाब देंहटाएं
  105. aapke priyash ke liye anakanek dhanyabad kripiya gurju ji ka priyaywachi batane ka kast krain hum avari rahenge

    जवाब देंहटाएं
  106. aap k priyash k liya anekanek dhaynabaad, hum iska abhar sabdo se nahi kh sakete, krpiya GURUJI (ADHYAPAK) KE priyaywachi batane ka kast krne ki kripa kijiye, hum appke abhari rahenge

    जवाब देंहटाएं
  107. aap ke margdarshan k liye anekanek dhanyabad aape margdarhsn ke hum ajewan avari rahnegi, kripiya guruji (adhyapak) ka priyaywachi batane ka kast krne ki kripa kejiyega

    जवाब देंहटाएं
  108. bahut hi kaam ki jankari hai. aap ke shram ko naman
    nemijain1930@gmail.com

    जवाब देंहटाएं
  109. आपका प्रयास सराहनीय है़,किन्तु शब्द बहुत कम हैं.कृपया और शब्द प्रकाशित कीजिए.

    जवाब देंहटाएं
  110. what is the parayavachi of village,bridge,grass in hindi

    जवाब देंहटाएं
  111. Main ek shabd dhoond raha hu. "Ek aise cheez bahut manushya ko bahut kathinayiyo se mila ho" . Main isse apne purta ke naam ke liye istemaal karna chahta hu please thoda madaad kare,

    जवाब देंहटाएं
  112. सूर्य का पर्यायवाची दिनेश भी होता हैा

    जवाब देंहटाएं
  113. Hawa ka paryayvachi shabd bhi shamil kariye please.

    जवाब देंहटाएं
आपकी मूल्यवान टिप्पणियाँ हमें उत्साह और सबल प्रदान करती हैं, आपके विचारों और मार्गदर्शन का सदैव स्वागत है !
टिप्पणी के सामान्य नियम -
१. अपनी टिप्पणी में सभ्य भाषा का प्रयोग करें .
२. किसी की भावनाओं को आहत करने वाली टिप्पणी न करें .
३. अपनी वास्तविक राय प्रकट करें .

388 का 1 – 200   नए›   नवीनतम»
नाम

अंग्रेज़ी हिन्दी शब्दकोश,3,अकबर इलाहाबादी,11,अकबर बीरबल के किस्से,62,अज्ञेय,34,अटल बिहारी वाजपेयी,1,अदम गोंडवी,3,अनंतमूर्ति,3,अनौपचारिक पत्र,16,अन्तोन चेख़व,2,अमीर खुसरो,7,अमृत राय,1,अमृतलाल नागर,1,अमृता प्रीतम,5,अयोध्यासिंह उपाध्याय "हरिऔध",6,अली सरदार जाफ़री,3,अष्टछाप,3,असगर वज़ाहत,11,आनंदमठ,4,आरती,11,आर्थिक लेख,7,आषाढ़ का एक दिन,17,इक़बाल,2,इब्ने इंशा,27,इस्मत चुगताई,3,उपेन्द्रनाथ अश्क,1,उर्दू साहित्‍य,179,उर्दू हिंदी शब्दकोश,1,उषा प्रियंवदा,2,एकांकी संचय,7,औपचारिक पत्र,32,कक्षा 10 हिन्दी स्पर्श भाग 2,17,कबीर के दोहे,19,कबीर के पद,1,कबीरदास,15,कमलेश्वर,6,कविता,1405,कहानी लेखन हिंदी,12,कहानी सुनो,2,काका हाथरसी,4,कामायनी,5,काव्य मंजरी,11,काव्यशास्त्र,4,काशीनाथ सिंह,1,कुंज वीथि,12,कुँवर नारायण,1,कुबेरनाथ राय,2,कुर्रतुल-ऐन-हैदर,1,कृष्णा सोबती,2,केदारनाथ अग्रवाल,3,केशवदास,4,कैफ़ी आज़मी,4,क्षेत्रपाल शर्मा,52,खलील जिब्रान,3,ग़ज़ल,138,गजानन माधव "मुक्तिबोध",14,गीतांजलि,1,गोदान,6,गोपाल सिंह नेपाली,1,गोपालदास नीरज,10,गोरख पाण्डेय,3,गोरा,2,घनानंद,2,चन्द्रधर शर्मा गुलेरी,2,चमरासुर उपन्यास,7,चाणक्य नीति,5,चित्र शृंखला,1,चुटकुले जोक्स,15,छायावाद,6,जगदीश्वर चतुर्वेदी,17,जयशंकर प्रसाद,29,जातक कथाएँ,10,जीवन परिचय,68,ज़ेन कहानियाँ,2,जैनेन्द्र कुमार,4,जोश मलीहाबादी,2,ज़ौक़,4,तुलसीदास,25,तेलानीराम के किस्से,7,त्रिलोचन,3,दाग़ देहलवी,5,दादी माँ की कहानियाँ,1,दुष्यंत कुमार,7,देव,1,देवी नागरानी,23,धर्मवीर भारती,6,नज़ीर अकबराबादी,3,नव कहानी,2,नवगीत,1,नागार्जुन,23,नाटक,1,निराला,35,निर्मल वर्मा,2,निर्मला,38,नेत्रा देशपाण्डेय,3,पंचतंत्र की कहानियां,42,पत्र लेखन,173,परशुराम की प्रतीक्षा,3,पांडेय बेचन शर्मा 'उग्र',4,पाण्डेय बेचन शर्मा,1,पुस्तक समीक्षा,133,प्रयोजनमूलक हिंदी,21,प्रेमचंद,39,प्रेमचंद की कहानियाँ,91,प्रेरक कहानी,16,फणीश्वर नाथ रेणु,3,फ़िराक़ गोरखपुरी,9,फ़ैज़ अहमद फ़ैज़,24,बच्चों की कहानियां,86,बदीउज़्ज़माँ,1,बहादुर शाह ज़फ़र,6,बाल कहानियाँ,14,बाल दिवस,3,बालकृष्ण शर्मा 'नवीन',1,बिहारी,5,बैताल पचीसी,2,बोधिसत्व,6,भक्ति साहित्य,138,भगवतीचरण वर्मा,7,भवानीप्रसाद मिश्र,3,भारतीय कहानियाँ,61,भारतीय व्यंग्य चित्रकार,7,भारतीय शिक्षा का इतिहास,3,भारतेन्दु हरिश्चन्द्र,10,भाषा विज्ञान,13,भीष्म साहनी,7,भैरव प्रसाद गुप्त,2,मंगल ज्ञानानुभाव,22,मजरूह सुल्तानपुरी,1,मधुशाला,7,मनोज सिंह,16,मन्नू भंडारी,5,मलिक मुहम्मद जायसी,4,महादेवी वर्मा,18,महावीरप्रसाद द्विवेदी,2,महीप सिंह,1,महेंद्र भटनागर,73,माखनलाल चतुर्वेदी,3,मिर्ज़ा गालिब,39,मीर तक़ी 'मीर',20,मीरा बाई के पद,22,मुल्ला नसरुद्दीन,6,मुहावरे,4,मैथिलीशरण गुप्त,10,मैला आँचल,4,मोहन राकेश,11,यशपाल,13,रंगराज अयंगर,43,रघुवीर सहाय,5,रणजीत कुमार,29,रवीन्द्रनाथ ठाकुर,22,रसखान,11,रांगेय राघव,2,राजकमल चौधरी,1,राजनीतिक लेख,20,राजभाषा हिंदी,66,राजिन्दर सिंह बेदी,1,राजीव कुमार थेपड़ा,4,रामचंद्र शुक्ल,2,रामधारी सिंह दिनकर,25,रामप्रसाद 'बिस्मिल',1,रामविलास शर्मा,8,राही मासूम रजा,8,राहुल सांकृत्यायन,1,रीतिकाल,3,रैदास,2,लघु कथा,117,लोकगीत,1,वरदान,11,विचार मंथन,60,विज्ञान,1,विदेशी कहानियाँ,33,विद्यापति,6,विविध जानकारी,1,विष्णु प्रभाकर,1,वृंदावनलाल वर्मा,1,वैज्ञानिक लेख,7,शमशेर बहादुर सिंह,5,शमोएल अहमद,5,शरत चन्द्र चट्टोपाध्याय,1,शरद जोशी,3,शिक्षाशास्त्र,6,शिवमंगल सिंह सुमन,5,शुभकामना,1,शेख चिल्ली की कहानी,1,शैक्षणिक लेख,49,शैलेश मटियानी,2,श्यामसुन्दर दास,1,श्रीकांत वर्मा,1,श्रीलाल शुक्ल,1,संयुक्त राष्ट्र संघ,1,संस्मरण,27,सआदत हसन मंटो,9,सतरंगी बातें,33,सन्देश,38,समसामयिक हिंदी लेख,219,समीक्षा,1,सर्वेश्वरदयाल सक्सेना,19,सारा आकाश,17,साहित्य सागर,22,साहित्यिक लेख,68,साहिर लुधियानवी,5,सिंह और सियार,1,सुदर्शन,3,सुदामा पाण्डेय "धूमिल",9,सुभद्राकुमारी चौहान,7,सुमित्रानंदन पन्त,20,सूरदास,14,सूरदास के पद,21,स्त्री विमर्श,10,हजारी प्रसाद द्विवेदी,2,हरिवंशराय बच्चन,28,हरिशंकर परसाई,24,हिंदी कथाकार,12,हिंदी निबंध,338,हिंदी लेख,503,हिंदी व्यंग्य लेख,2,हिंदी समाचार,164,हिंदीकुंज सहयोग,1,हिन्दी,7,हिन्दी टूल,4,हिन्दी आलोचक,7,हिन्दी कहानी,32,हिन्दी गद्यकार,4,हिन्दी दिवस,85,हिन्दी वर्णमाला,3,हिन्दी व्याकरण,45,हिन्दी संख्याएँ,1,हिन्दी साहित्य,9,हिन्दी साहित्य का इतिहास,21,हिन्दीकुंज विडियो,11,aaroh bhag 2,14,astrology,1,Attaullah Khan,2,baccho ke liye hindi kavita,70,Beauty Tips Hindi,3,bhasha-vigyan,1,Class 10 Hindi Kritika कृतिका Bhag 2,5,Class 11 Hindi Antral NCERT Solution,3,Class 9 Hindi Kshitij क्षितिज भाग 1,17,Class 9 Hindi Sparsh,15,English Grammar in Hindi,3,formal-letter-in-hindi-format,143,Godan by Premchand,6,hindi ebooks,5,Hindi Ekanki,16,hindi essay,330,hindi grammar,52,Hindi Sahitya Ka Itihas,94,hindi stories,656,hindi-kavita-ki-vyakhya,15,ICSE Hindi Gadya Sankalan,11,icse-bhasha-sanchay-8-solutions,18,informal-letter-in-hindi-format,59,jyotish-astrology,12,kavyagat-visheshta,22,Kshitij Bhag 2,10,lok-sabha-in-hindi,18,love-letter-hindi,3,mb,72,motivational books,10,naya raasta icse,9,NCERT Class 10 Hindi Sanchayan संचयन Bhag 2,3,NCERT Class 11 Hindi Aroh आरोह भाग-1,20,ncert class 6 hindi vasant bhag 1,14,NCERT Class 9 Hindi Kritika कृतिका Bhag 1,5,NCERT Hindi Rimjhim Class 2,13,NCERT Rimjhim Class 4,14,ncert rimjhim class 5,19,NCERT Solutions Class 7 Hindi Durva,12,NCERT Solutions Class 8 Hindi Durva,17,NCERT Solutions for Class 11 Hindi Vitan वितान भाग 1,3,NCERT Solutions for class 12 Humanities Hindi Antral Bhag 2,4,NCERT Solutions Hindi Class 11 Antra Bhag 1,19,NCERT Vasant Bhag 3 For Class 8,12,NCERT/CBSE Class 9 Hindi book Sanchayan,6,Nootan Gunjan Hindi Pathmala Class 8,18,Notifications,5,nutan-gunjan-hindi-pathmala-6-solutions,17,nutan-gunjan-hindi-pathmala-7-solutions,18,political-science-notes-hindi,1,question paper,19,quizzes,8,Rimjhim Class 3,14,Sankshipt Budhcharit,5,Shayari In Hindi,16,sponsored news,3,Syllabus,7,top-classic-hindi-stories,32,UP Board Class 10 Hindi,4,Vasant Bhag - 2 Textbook In Hindi For Class - 7,11,vitaan-hindi-pathmala-8-solutions,16,VITAN BHAG-2,5,vocabulary,19,
ltr
item
हिन्दीकुंज,Hindi Website/Literary Web Patrika: पर्यायवाची ( Synonyms)
पर्यायवाची ( Synonyms)
जिन शब्दों के अर्थ में समानता होती है ,उन्हें समानार्थक या पर्यायवाची शब्द कहते है। हिन्दी भाषा में एक शब्द के समान अर्थ वाले कई शब्द हमें मिल जाते है, जैसे - पहाड़ - पर्वत , अचल, भूधर ।
हिन्दीकुंज,Hindi Website/Literary Web Patrika
https://www.hindikunj.com/2009/09/blog-post.html
https://www.hindikunj.com/
https://www.hindikunj.com/
https://www.hindikunj.com/2009/09/blog-post.html
true
6755820785026826471
UTF-8
Loaded All Posts Not found any posts VIEW ALL Readmore Reply Cancel reply Delete By Home PAGES POSTS View All RECOMMENDED FOR YOU LABEL ARCHIVE SEARCH ALL POSTS Not found any post match with your request Back Home Sunday Monday Tuesday Wednesday Thursday Friday Saturday Sun Mon Tue Wed Thu Fri Sat January February March April May June July August September October November December Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec just now 1 minute ago $$1$$ minutes ago 1 hour ago $$1$$ hours ago Yesterday $$1$$ days ago $$1$$ weeks ago more than 5 weeks ago Followers Follow THIS PREMIUM CONTENT IS LOCKED STEP 1: Share to a social network STEP 2: Click the link on your social network Copy All Code Select All Code All codes were copied to your clipboard Can not copy the codes / texts, please press [CTRL]+[C] (or CMD+C with Mac) to copy बिषय - तालिका